ÖĞRENMENİN ÖNEMLİ BİR PARÇASI: ZİHİNSEL MOLALAR
- udlakademi
- 12 Kas 2023
- 4 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 23 Kas 2023
***Bu konu UDL İlke ve Kılavuzları 9.2 kapsamına girmektedir.
Blok yapılan veya gün sonuna yaklaşan derslerde öğrencilerin dikkatinin zaman zaman dağıldığını fark edersiniz. Elbette bunun farklı nedenleri olabilir ancak çoğu zaman öğrenciler, gün boyunca yeni ve zorlayıcı kavramlar üzerinde çalışmak zorunda kaldıkları için kendilerini yorgun hissederler. Beyin tam kapasiteye ulaştığında, aşırı bilgi yüklemesi yapıldığında öğrenci yeni bilgileri alamamaya başlar. Tam bu noktada, İngilizcede Brain Break adı verilen Türkçede “Zihinsel Mola” olarak adlandırılan zihni rahatlatmak için tasarlanmış egzersizlerin devreye girmesi öğrenme sürecinin devam etmesini sağlar. Zihinsel molalar, rahatlatmanın da ötesinde öğrencilerin farklı beyin ağları arasında geçiş yapmasına olanak tanır. Bu sırada, nöral bağlantılar öğrenilen tüm kavramları sağlamlaştırır ve yeni edinilen bilgilerin hafızada kalmasına yardımcı olur.
2012 yılında yapılan çalışmalarda, mola verildiğinde beynin aslında dinlenmediği; karmaşık bilgileri anlamlandıran, anıları pekiştiren ve yeni bağlantılar bulmak gibi öğrenme için hayati önem taşıyan görevler üzerinde çalışan bir moda geçtiği görülür.
Zihinsel Molaların Sıklığı ve Süresi Nasıl Olmalı?
Nörolog ve sınıf öğretmeni olan Judy Willis’e göre "Ortaokul ve lise öğrencileri için 20 ile 30 dakikalık yoğun çalışma, üç veya beş dakikalık bir mola gerektirir."
Bu zamanları katı birer kural olarak görmeyip molaların zamanlamasını ve süresini esnek tutmak, öğrencilerinizin ihtiyaçlarına göre ayarlamak daha kıymetlidir. Bir derste molaların sıklığı, öğrencilerinizin yaşına, dersin süresine, sınıfın genel enerji durumuna göre değişir. Öğrencilerinizin 20-30 dakikadan önce huzursuz olduklarını veya odaklarını kaybettiklerini fark ederseniz, daha erken bir mola vermek faydalı olabilir. Öğrencileriniz derse oldukça ilgili ve odaklanmışsa bu molalar arasındaki süre uzatılabilir.
Öğrenmenin önemli bir parçası olan zihinsel molaların bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış pek çok faydası bulunur:
1. Öğrenci katılımını, konsantrasyonunu ve akademik performansını artırır.
Zihinsel molalar, öğrenmenin önemli bir parçasıdır. Sinirbilimci Leonardo Cohen, "öğrenmeye ara vermenin, yeni bir beceriyi öğrenmede pratik yapmak kadar önemli bir rol oynadığının" altını çizer. Aktif öğrenme sürecindeki bir duraklama olarak görülmemesi gerekir.
Eğitim Psikolojisi Dergisi'nde yayımlanan araştırmada, fiziksel aktivite molaları veren öğrencilerin hafızasının ve dikkat becerilerinin daha iyi olduğu görülür.
Başka bir araştırmaya göre ise düzenli zihinsel molalar veren öğrencilerin Matematik, İngilizce gibi temel derslerde, standartlaştırılmış testlerde ve genel akademik performanslarında artış gözlenir (Álvarez-Bueno ve diğerleri, 2016; Ahamed ve diğerleri, 2007).
2. Öğrencilerin stresini azaltır, kan ve oksijen akışını artırır.
Zihinsel molalar, sınıf içinde farklı biçimlerde kullanılabilir. Nörolog ve öğretmen olan Judy Willis, öğrencilerin ruh haline iyi gelecek, dopamin gibi onarıcı etkiye sahip aktiviteler öneriyor; "gülmeyi, hareket etmeyi, müzik dinlemeyi ve akranlarıyla etkileşimi" içeren her şeyin olabileceğini vurguluyor. Fiziksel aktivite içeren bu molalar, öğrencilerin yalnızca bir anlık streslerini gidermekle kalmaz, aynı zamanda beyne giden kan akışını ve oksijen akışını da artırır; öğrencilerin yorgunluk karşısında yeniden odaklanmalarına yardımcı olur.
3. Öğrencilerin sosyal becerilerini destekler.
Zihinsel molalar, tüm sınıfın dahil olduğu oyun halini aldığında öğrenciler bir şekilde birbirleriyle etkileşime girer. Yönergelerinize göre gruplar oluşturarak öğrencilerinizin bir arada eğlenceli molalar vermelerini sağlayabilirsiniz.
4. Öğretmen-öğrenci ilişkisini güçlendirir.
Sınıf, öğrenciler ve öğretmenler arasındaki etkileşimin öğrenme, gelişim üzerinde kalıcı ve güçlü bir etkiye sahip olduğu dinamik bir ortamdır. Sınıf seviyesi arttıkça özellikle motivasyonu düşük öğrenciler için öğretmenleriyle ilişkiler daha mesafeli olmaya başlar (Harter, 1996). Araştırmalar, öğrencilerin sosyal çevrelerine daha fazla dahil olduklarında öğretmenleri hakkında daha olumlu bir algıya sahip olduklarını gösteriyor (Skinner ve Belmont, 1993).
Zihinsel molalar, aynı zamanda sınıftaki davranış problemlerini azaltır ve disiplin sorunlarına yönelik öğrenci yönlendirmelerini en aza indirir (Sibley ve diğerleri, 2008).
5. Öğrencileri, yaratıcı olmaya teşvik eder.
Araştırmalar zihinsel molaların, öğrencilerin yaratıcılıklarını ve üretkenliğini artırdığını, problem çözmeyi kolaylaştırdığını gösteriyor. Zor bir matematik problemi çözerken, özellikle geometride kısa bir ara verildiğinde öğrencilerin problemi çözme ve kısayolunu bulma ihtimali iki kattan fazladır. Başka bir çalışmada sıradan nesnelerin yeni kullanım alanlarını düşünmelerini desteklediği ortaya çıkmıştır. Hiç ara vermeyen insanlarla karşılaştırıldığında bu gruptaki insanların daha yaratıcı olduğu görülmüştür.
Derslerde Kullanılabilecek Zihinsel Mola Aktivitelerinden Bazı Örnekler
Esneme Hareketleri: Öğrencilerin ayağa kalkmasını, kollarını, bacaklarını ve sırtlarını esnetmelerini sağlayabilir; nefes egzersizleri, kaslarını gevşetmeye yönelik aktiviteler yaptırabilirsiniz.
Enerjiyi Hızlı Toplamaya Yönelik Fiziksel Hareketler: Öğrencilerden zıplama, yerinde koşma ve birkaç squat gibi fiziksel aktiviteler yapmalarını isteyebilirsiniz. Bu kan akışını ve enerji seviyelerini hızlı bir şekilde artırmaya yardımcı olur. Öğrencilere ayakta durma veya istedikleri şekilde oturup esnemelerini seçenek olarak sunabilirsiniz. Bu etkinliğin daha kapsayıcı olmasını ve sınıfınızdaki herkesi dikkate almasını sağlayacaktır.
Meditasyon: Öğrencilere kısa bir farkındalık veya meditasyon egzersizi yapmaları konusunda rehberlik edebilirsiniz. Onları gözlerini kapatmaya, nefeslerine odaklanmaya ve dikkatlerini dağıtacak her türlü şeyden uzaklaşmaya yönlendirebilirsiniz. Bu egzersiz, rahatlamalarını sağlar ve stresi azaltmaya yardımcı olur.
Dinlen ve Düşün: Sınıfın ışıklarını kapatıp zamanlayıcıyı 2 -3 dakikaya ayarlamayı ve yumuşak, sakinleştirici bir fon müziği çalmayı deneyebilirsiniz. Öğrenciler kısa bir süre duraklayıp zihinlerini boşaltırken isterlerse gözlerini kapatabilir ve derin nefes alabilir. Bu, yeni öğrendiklerini sindirmelerine ve kendilerini bir sonraki derse hazırlamalarına yardımcı olur.
İki Dakika Hiçbir Şey Yapma! : Enerji biraz arttığında ve tüm sınıfın ara verme zamanının geldiğini hissettiğinizde her şeyi bırakıp gözlerini ekrandaki bir resme veya videoya kilitlemelerini sağlayabilirsiniz. Dalgaların yavaşça durması ve suyun üzerinde parıldayan güneşin görüntüsünü tercih edilebilirsiniz. Bu arada iki dakikalık bir zamanlayıcı açabilirsiniz.
Ne Olduğunu Tahmin Et! : Öğrencilerinizin dersinizde asla karşılaşmayacağı bir şeyin resmini bulup öğrencilerinize gösterebilirsiniz. Eski müdür Peter Embleton, bir fizik dersinde sığırcıkların mırıltısını dinletiyor ama öğrencilerine bunun ne olduğunu söylemiyor, tahmin etmelerini istiyor. Bu sadece öğrencilerin merakını tetiklemekle kalmayıp aynı zamanda onlara daha önce varlığından haberdar olmadıkları bir şeyi öğretebilir.
Görünmez/ Hayali Resimler: İki kişilik gruplar halinde bir öğrencinin "havaya bir resim çizmesini, partnerinin ise bunun ne olduğunu tahmin etmesini" söyleyebilirsiniz. Öğrencilere bir başlangıç noktası vermek için yiyecekler, hayvanlar veya yerler gibi kategoriler verebilirsiniz. Eğer hala zorlanan olursa tahminde bulunan partnerinin bir, iki evet veya hayır sorusu sormasına izin verilebilir.
Sağlıcakla kalın…
Fatma Yüksel
KAYNAKÇA
Comments